ข้อมูล ณ วันที่ 1 พ.ค. 2566
หลักการรักษา
การรักษาของมะเร็งและเนื้องอกในสมองและกะโหลกศีรษะมักเริ่มต้นด้วยการผ่าตัดก้อนออกให้ได้มากที่สุด อย่างไรก็ตาม สมองและกะโหลกศีรษะเป็นอวัยวะที่มีกายวิภาคซับซ้อน ทำให้การผ่าตัดเนื้องอกในบางตำแหน่งของสมองหรือกะโหลกศีรษะทำได้ยาก และ/หรือ อาจทำให้สมองเกิดการสูญเสียการทำงานที่สำคัญ การฉายรังสีมีบทบาทในกรณีมีข้อห้ามในการรักษาด้วยการผ่าตัด ผ่าตัดได้ไม่หมด และ/หรือเป็นเนื้องอกชนิดที่มีโอกาสกลับเป็นซ้ำได้สูง นอกจากนี้การให้ยาเคมีบำบัดมีบทบาทในโรคมะเร็งในสมองบางชนิด
ความรู้ทั่วไป
เนื้องอกในสมองและกะโหลกศีรษะพบได้ทั้งชนิดที่เป็นมะเร็งและไม่ใช่มะเร็ง มะเร็งของสมองที่พบได้บ่อย คือมะเร็งชนิด glioma และ glioblastoma ส่วนเนื้องอกที่ไม่ใช่มะเร็งที่พบได้บ่อย เช่น เนื้องอกของเยื่อหุ้มสมอง (meningioma), เนื้องอกของต่อมพิทูอิทารี (pituitary adenoma) เป็นต้น เนื้องอกชนิดที่ไม่ใช่มะเร็งเหล่านี้มักทำให้เกิดการกดเบียดสมองและเส้นประสาทสมอง หากเกิดใกล้กับเส้นประสาทตาจะทำให้เกิดอาการแสดง เช่น การมองเห็นลดลง เห็นภาพซ้อน หากก้อนโตเร็วหรือมีขนาดใหญ่ อาจทำให้เกิดอาการชัก หรือตาบอดได้
การฉายรังสี
ผลข้างเคียง
ผลข้างเคียงที่พบบ่อย ได้แก่ อ่อนเพลีย หนังศีรษะเกิดการระคายเคืองได้ รวมทั้งเส้นผมบริเวณที่ฉายรังสีร่วง โดยที่เส้นผมสามารถขึ้นมาได้ใหม่หลังจากฉายรังสีครบ แต่อาจจะมีลักษณะที่ไม่เหมือนเดิม บางครั้งการฉายรังสีอาจทำให้ความจำระยะสั้นลดลงได้ ในบางกรณีการฉายรังสีก้อนที่อยู่ใกล้อวัยวะสำคัญ เช่น เส้นประสาทตา หูชั้นใน ก้านสมอง เป็นต้น อาจทำให้เกิดความเสี่ยงของการบกพร่องในการทำงานของอวัยวะนั้นๆ
การดูแลตนเองขณะฉายรังสี