ข้อมูล ณ วันที่ 1 พ.ค. 2566

ความรู้ทั่วไป

       มะเร็งลำไส้ตรงเกิดจากการแบ่งตัวผิดปกติของเซลล์บริเวณลำไส้ตรง มักทำให้มีการถ่ายปนเลือด หรือขับถ่ายผิดปกติไปจากเดิม โดยความเสี่ยงของการเกิดโรค ได้แก่ ประวัติโรคมะเร็งในครอบครัว การสูบบุหรี่ โรคลำไส้อับเสบเรื้อรัง

หลักการการรักษา

       การรักษามะเร็งลำไส้ตรงมักต้องใช้การรักษาหลายวิธีควบคู่กัน ทั้งการผ่าตัด การให้ยาเคมีบำบัด และการฉายรังสี โดยแพทย์จะเลือกการรักษาจากระยะของโรคและสภาพร่างกายของผู้ป่วย โดยทั่วไปหากเป็นหากก้อนมีขนาดเล็ก อาจรักษาโดยการผ่าตัดอย่างเดียว แต่หากก็มีขนาดใหญ่หรือทะลุออกนอกผนังลำไส้ตรง อาจมีการฉายรังสีร่วมกับการให้ยาเคมีบำบัดเพื่อลดขนาดก้อนและลดโอกาสกลับมาเป็นซ้ำเฉพาะที่ก่อนการผ่าตัด หลังจากนั้นแพทย์อาจพิจารณาให้ยาเคมีบำบัดต่อ แต่หากโรคมีการแพร่กระจายจะมีการให้ยาเป็นหลัก และพิจารณาผ่าตัดหากสามารถทำได้

การฉายรังสี

การฉายรังสีเป็นการให้เอกซเรย์พลังงานสูงเพื่อทำลายเซลล์มะเร็ง การฉายรังสีในมะเร็งลำไส้ตรงมีบทบาทหลักในกรณีดังต่อไปนี้

ขั้นตอนการฉายรังสีดังต่อไปนี้

ผลข้างเคียงจากการฉายรังสี

       ผลที่เกิดขึ้นแตกต่างกันไปในแต่ละราย ขึ้นอยู่กับปริมาณรังสี หรือการรักษาอื่นร่วมด้วย ซึ่งผลข้างเคียงที่อาจเกิดได้ ได้แก่ ปัสสาวะแสบขัด ท้องเสีย อ่อนเพลีย ในระยะยาวอาจมีถ่ายหรือปัสสาวะมีเลือดปน เกิดผังผืดในอุ้งเชิงกราน ทั้งนี้ผลข้างเคียงที่รุนแรงมีโอกาสเกิดไม่มากนักและมักเป็นเพียงชั่วคราว

การตรวจติดตามระหว่างฉายรังสี

ระหว่างฉายรังสีจะมีการตรวจสัปดาห์ละครั้งเพื่อประเมินว่าผู้ป่วยได้รับรังสีตำแหน่งทีต้องการหรือไม่และประเมินผลข้างเคียงจากการฉายรังสี

การดูแลตนเองระหว่างฉายรังสี

       การดูแลตัวเองถือเป็นสิ่งสำคัญในการฉายรังสี ผู้ป่วยควรเลือกรับประทานอาหารให้เพียงพอครบทั้ง 5 หมู่ โดยเน้นอาหารที่มีโปรตีนสูง เลือกอาหารที่สะอาดและปรุงสุกเพื่อป้องกันการติดเชื้อในกรณีที่ได้ยาเคมีบำบัด พักผ่อนให้เพียงพอ ผู้ที่ต้องกลั้นปัสสาวะก่อนฉายรังสีควรดื่มน้ำให้ระหว่างฉายรังสีรู้สึกปวดปัสสาวะใกล้เคียงกับวันจำลองฉายรังสีให้มากที่สุด